Artykuły
O Tischnerze
Insytutu Myśli Józefa Tischnera
Artykuły o Tischnerze
Antoni Szwed “Many Faces of Exploitation”
Abstract: As the subject of this chapter there are considered different kinds of the contemporary work exploitation. Reflected below are: senseless work, unjust employment contract, bank usury towards employee, structural...Czytaj więcej
Antoni Szwed “Dlaczego dziś potrzebujemy filozofii pracy Ks. Józefa Tischnera?”
W ciągu zaledwie kilku lat po śmierci Księdza Józefa Tischnera (1931-2000) zdołano napisać całkiem sporo książek i artykułów na temat różnych wątków jego filozofii. Tischner jest chętnie komentowanym filozofem, mimo...Czytaj więcej
Antoni Szwed “Józef Tischner i jego inspiracje filozofią wolności Sørena Kierkegaarda”
https://filozofiawolnosci.org/antoni-szwed-jozef-tischner-i-jego-inspiracje-filozofia-wolnosci-sorena-kierkegaarda/...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Tischner – persona non grata w polskiej humanistyce”
To, że źle dzieje się w polskiej nauce, szczególnie zaś naukach humanistycznych, stało się od pewnego czasu poczuciem powszechnym, czego wyrazem powstały w zeszłym roku Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej. Podzielając...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Problem zła w ‘Sporze o istnienie człowieka’ Józefa Tischnera”
Gdybyśmy chcieli określić lapidarnie główne pole filozoficznej refleksji Józefa Tischnera trudno nie posłużyć się jego własnym terminem: agatologia – filozofia dobra. Kiedy jednak przyglądamy się bliżej jego rozlicznym tekstom, to...Czytaj więcej
Łukasz Tischner “Europa po góralsku”
Ojciec powiada, że to Europa. W dnie jasne całą widać jak na dłoni, Dymiąca jeszcze po wielu potopach, Mieszkanie ludzi, psów, kotów i koni. Czesław Miłosz, „Z okna” Bardzo się...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Heglowskie inspiracje Tischnerowskiej filozofii wolności”
Wśród myślicieli, którzy wpłynęli na filozoficzny rozwój i twórczość Józefa Tischnera nie trudno wymienić tych najbardziej znaczących. To przede wszystkim Edmund Husserl, z którego dzieł pod opieką swojego mistrza Romana...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Spór o istnienie człowieka a wolność religijna”
Motyw przewodni niniejszych rozważań – spór o istnienie człowieka – nawiązuje do tytułu książki Józefa Tischnera[1], w której krakowski filozof oprowadza nas – niczym Dante w Boskiej Komedii – przez...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Ostatnie kuszenie Tischnera”
Piotr Kaszczyszyn, Jan Maciejewski – Uprzedźmy, o czym będziemy rozmawiać. Chcemy obsadzić Pana Profesora w naszej rozmowie niejako w dwóch rolach. Po pierwsze, jako filozofa prowadzącego namysł nad obecnym stanem...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “O wspólnocie, zdradzie i pojednaniu”
Pytanie o sens międzyludzkiej wspólnoty nabiera szczególnego charakteru w czasach opresji. W latach panowania komunistycznego reżimu ratowanie podstaw wspólnoty oraz zidentyfikowanie i określenie charakteru grożących jej niebezpieczeństw stanowiła dla najbardziej...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “O pewnej fundamentalnej iluzji. Polemiczny komentarz do myślenia politycznego Tischnera”
Nie ma iluzji bez jakiejś ukrytej w niej prawdy. Rola myślenia wobec iluzji jest podwójna. Polega na zdemaskowaniu iluzji i na pokazaniu jej prawdy. (...) Idzie bowiem o to, by...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Prawda i wolność w myśli Józefa Tischnera”
Kiedy organizatorzy konferencji „Religia i liberalizm w III Rzeczypospolitej” poprosili mnie o przygotowanie wystąpienia pod tytułem „Prawda i wolność w myśli Józefa Tischnera”, poczułem się zakłopotany. Z jednej strony, zbadanie...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Tischner o narodzie i ojczyźnie”
Kwestia przynależności do narodu, ojczyzny, państwa nie jest dla nas sprawą prostą. Czujemy dobrze wagę tej relacji, a jednocześnie mamy poważne kłopoty, by ją odpowiednio opisać. Pewnie dlatego, że nie...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Patron dobrej myśli. Epitafium”
„Łaska to wdzięk, gracja. Człowiek działa pod jej wpływem dlatego, że pociąga go wdzięk dobra (...). Kiedy przez drogę idzie wdzięk w postaci ładnej dziewczyny, jest to właśnie metafora łaski....Czytaj więcej
Adam Workowski “Tischner i Husserl: dzieje fascynacji”
https://filozofiawolnosci.org/adam-workowski-tischner-i-husserl-dzieje-fascynacji-2/ ...Czytaj więcej
Adam Workowski “Etyczna wizja posiadania według Józefa Tischnera”
Powoli w naszych rozważaniach krystalizują się różne wizje posiadania. Do tej pory opieraliśmy posiadanie albo na operacjach subiektywności, albo też na zakorzenieniu człowieka w świecie. Gdzieś w tle tych koncepcji...Czytaj więcej
Krzysztof Mech “Wątki protestanckie w filozofii dialogu – Tischner czyta Kierkegaarda”
https://filozofiawolnosci.org/krzysztof-mech-watki-protestanckie-w-filozofii-dialogu-tischner-czyta-kierkegaarda/...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “Między miłością a sprawiedliwością. Kilka uzupełniających uwag do filozofii dramatu Józefa Tischnera”
We wstępie do swojej ostatniej książki „Sporu o istnienie człowieka” ks. Józef Tischner pisał: „Moim najgłębszym zamierzeniem był ideał systematyczności. Porównałbym to do rosnącego drzewa: wszystko zaczyna się od korzenia,...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski „Dobre było”
Ksiądz Józef Tischner należał z pewnością do tych nielicznych postaci, których głos w III RP był najpilniej słuchany. Choć jako „kapelan” „Solidarności” i twórca jej etyki stał się osobą szerzej...Czytaj więcej
Adam Hernas “Metafizyczne warunki możliwości myślenia aksjologicznego”
https://filozofiawolnosci.org/adam-hernas-metafizyczne-warunki-mozliwosci-myslenia-aksjologicznego/...Czytaj więcej
Adam Hernas “Bliskość jako paradygmat myślenia o drugim”
https://filozofiawolnosci.org/adam-hernas-bliskosc-jako-paradygmat-myslenia-o-drugim/...Czytaj więcej
Zbigniew Stawrowski “O wadze słów u Tischnera”
Józef Tischner to nie tylko wybitny przedstawiciel polskiego Kościoła, ale również znakomity filozof i nauczyciel akademicki, pilny obserwator i komentator życia publicznego, animator kultury podhalańskiej i jej dialektu, a także...Czytaj więcej
Ewa Kutryś “Błądzenie w żywiole prawdy. J. Tischnera miłość do teatru”
Józef Tischner nie miał jasnych, sprecyzowanych poglądów na temat teatru. W swojej pracy filozoficznej postrzegał go początkowo jako metaforę życia i przyporządkowywał żywiołowi piękna. „Wpadł” jednak w teatr tak niespodziewanie,...Czytaj więcej
Adam Hernas “Dramat spotkania z innym”
Późna fenomenologia wspólnoty Józefa Tischnera. J. Tischner: Inny. Eseje o spotkaniu, Kraków 2017. Kolejny już raz dostajemy do rąk nową publikację tekstów księdza Tischnera. Tym razem chodzi o stosunkowo mało...Czytaj więcej
Adam Hernas “Tischner i Levinas. Księdza z rabinem spór o człowieka.”
W jednej wielkiej tradycji duchowej nie ma takiej rzeczy, której brakowałoby w innej wielkiej tradycji duchowej.[1] E.Levinas Wolność skończona bez spotkania z Wolnością Nieskończoną marnieje. Ale spotkanie z Wolnością...Czytaj więcej
Inga Mizdrak “Homososi są wśród nas czy homosos jest w nas? Próba konfrontacji myśli Aleksandra Zinowiewa i Józefa Tischnera o sytuacji człowieka w świecie”
https://filozofiawolnosci.org/inga-mizdrak-homososi-sa-wsrod-nas-czy-homosos-jest-w-nas-proba-konfrontacji-mysli-aleksandra-zinowiewa-i-jozefa-tischnera-o-sytuacji-czlowieka-w-swiecie/...Czytaj więcej
Wojciech Bonowicz “Praca nad ludzką nadzieją”
„Kiedy patrzę na moją robotę jako księdza i filozofa, wtedy łapię się na tym, że przez te kilkadziesiąt lat pracowałem głównie nad ludzką nadzieją” – mówił w 1995 roku ks....Czytaj więcej
Wojciech Bonowicz “Norwid Tischnera”
W 1974 roku pisał o Norwidzie Czesław Miłosz: „Żaden polski poeta nie stał się w dwudziestym wieku osobistością tak albumową, tj. któż go nie używał na motta i epigrafy? I...Czytaj więcej
Wojciech Bonowicz “Gest nadziei”
Słowa „wyrzeczenie” i „poświęcenie” są w języku polskim wspaniale wieloznaczne. Wyrzeczenie to z jednej strony odmówienie sobie czegoś, rezygnacja z jakiejś wartości na rzecz innej, większej, z drugiej jednak –...Czytaj więcej
Wojciech Bonowicz “Drogami Tischnera”
Religia i ludzkie biedy Jarosława Gowina jest książką ważną z wielu powodów. Autor jest rektorem Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera, przyjął zatem na siebie odpowiedzialność za dziedzictwo pozostawione...Czytaj więcej
Marek Drwięga “Trzy lekcje z Dostojewskiego”
https://filozofiawolnosci.org/marek-drwiega-trzy-lekcje-z-dostojewskiego/...Czytaj więcej
Antoni Szwed “Recepcja myśli Sørena Kierkegaarda w filozofii Józefa Tischnera”
Nie da się zaprzeczyć, że Józef Tischner wiele uczynił w naszym kraju dla popularyzacji wybitnych myślicieli europejskich. Można się o tym przekonać, przeglądając kolejne numery miesięcznika „Znak” z lat siedemdziesiątych...Czytaj więcej
Wojciech Bonowicz “Sprawa naszej godności”
„Umarli mówią, stanowią jakieś mniej lub bardziej określone zobowiązania” – pisał w „Filozofii dramatu” ks. Józef Tischner. „Niekiedy umarli zobowiązują mocniej niż żywi. U grobu zmarłego człowiek uświadamia sobie, że...Czytaj więcej
Wojciech Bonowicz “Czas nowej wspólnoty”
„Spotkanie z etyką solidarności jest chyba największą przygodą mego filozofowania – mówił w 1981 r. ks. Józef Tischner w wywiadzie udzielonym „Tygodnikowi”. – Pisałem o tym, że podstawowym obowiązkiem filozofii...Czytaj więcej
Aleksander Bobko “Myślenie religijne a myślenie polityczne”
Doszukiwanie się w twórczości Księdza Józefa Tischnera jakiejś teorii, która w sposób pozytywny mówiłaby o związku pomiędzy sferą religii i polityki, wydaje się być przedsięwzięciem bardzo ryzykownym. W debacie na...Czytaj więcej